Mimo że rola liderów się zmienia, a wśród pracodawców widać większą świadomość tego, jak ważne jest okazywanie wsparcia emocjonalnego i rozwijanie kultury doceniania, wciąż w wielu organizacjach słowa podziękowania padają bardzo rzadko, a zwyczaj wyrażania wdzięczności jest czymś obcym i odległym. Jak to zmienić? Z jakich narzędzi skorzystać? Od czego zacząć? I co współczesny pracodawca ma wspólnego z trenerem sportowym? Na te i inne pytania można było znaleźć odpowiedzi podczas webinaru HR on Air, którego gośćmi byli Anna Grzywaczyk, menedżerka i konsultantka, mentorka HR, partnerka WNCL, a także Wojciech Eichelberger, psycholog, psychoterapeuta, coach.
Napięcie, lęk, brak poczucia stabilizacji – to dzisiejsza rzeczywistość, która coraz mocniej odbija się na kondycji psychicznej pracowników. W trudnych czasach wellbeing staje się kluczową kwestią z perspektywy utrzymania firmy i jej rentowności. Pracownicy, narażeni na przewlekły stres, coraz gorzej radzą sobie z wykonywaniem obowiązków, co wpływa na efektywność biznesową. Dbanie o dobrostan zatrudnionych jest zatem w interesie pracodawców. Bycie liderem przypomina bycie trenerem – z jednej strony ma swoje wymagania, szczególnie istotne w kryzysie, a jednocześnie mocno wspiera, mobilizując zespół do działania O tym opowiadali uczestnicy najnowszego webinaru HR on Air, prowadzonego przez Jakuba Sito.
Docenianie – narzędzie na dzisiejsze czasy
Choć może wydawać się czymś niewielkim, potrafi wiele zmienić. Docenianie to narzędzie, po które warto sięgać, niezależnie od okoliczności. W dobie kryzysu jego znaczenie jeszcze bardziej wzrosło. Dziś bowiem zespoły potrzebują nowego stylu przywództwa, zmienia się rola lidera. – Jesteśmy trochę jak chorągiew przewodnia – mówiła podczas webinaru Anna Grzywaczyk i przekonywała, że warto być bliżej swoich ludzi. Z bliskością wiążą się z kolei uważność, empatia i autentyczność. To ważne, by zachować holistyczne spojrzenie i uczyć się takiej postawy, zwłaszcza że w części organizacji wciąż funkcjonuje autorytarny sposób zarządzania i skłonność do udzielania wyłącznie negatywnego „feedbacku”. Liderzy często nie zdają sobie sprawy, jak bardzo pracownicy na nich liczą i jaką rolę odgrywa w organizacji poczucie bezpieczeństwa psychologicznego. Aby jednak ludzie czuli się bezpiecznie, potrzebne jest zaufanie, wynikające z kultury otwartości i uważności. Jak twierdzą eksperci, brak zwyczaju doceniania wiąże się m.in. z tzw. „folwarcznością”, która z jednej strony może wynikać z sytuacji politycznej i gospodarczej, a z drugiej – ze sposobu wychowania i system edukacyjnego w Polsce. Dorastanie w poczuciu bycia niewystarczająco dobrym, aby zasłużyć na słowa uznania sprawiło, że w liderach nie wykształciły się umiejętności udzielania feedbacku czy budowania kultury doceniania. Najwyższy czas to nadrobić – dobra wiadomość jest taka, że doceniania można się nauczyć, jednak wymaga on otwartości i zaangażowania.
Na czym tak naprawdę polega docenianie?
Zdaniem ekspertów docenianie polega na partnerskiej relacji, w której kluczowym słowem jest szacunek. Tylko wtedy komunikacja staje się transparentna, a struktura zarządzania bardziej demokratyczna. Warto też zwrócić uwagę na różnicę między chwaleniem a docenianiem. W przypadku tego drugiego istotne jest odniesienie się do konkretnych sytuacji oraz zachowań. Jakiego języka używać, aby doceniać skutecznie? Prostego, naturalnego, autentycznego i sprawiedliwego. W praktyce oznacza to odwoływanie się do codziennych sytuacji i dostrzeganie wkładu, jaki pracownicy wnoszą w dobro firmy. Ważne, by słowa doceniania płynęły prosto z serca, były wyrazem naszej empatii i uważności oraz szczerej chęci, by pokazać pracownikom, że są dla nas ważni i wartościowi. Sprawiedliwość stoi natomiast w kontrze do faworyzowania i otaczania się wyłącznie swoimi „ulubieńcami”. Jeśli udzielamy feedbacku, pamiętajmy, by nie był on jednoznacznie negatywny lub jednoznacznie pozytywny – najlepiej dostrzegać, co jest dobre i korzystne podczas realizacji zadania, a także wskazać, co warto poprawić.
Kto tworzy kulturę doceniania?
Każda osoba w organizacji ma wpływ na rozwijanie i praktykowanie filozofii doceniania. Dzieje się to na różnych poziomach i płaszczyznach – słowa doceniania mogą być kierowane do podwładnych, ale równie dobrze to pracownicy mogą docenić swojego menedżera. Wzajemne docenianie powinno odnosić się także do relacji, panujących między członkami zarządu. Niewątpliwie jednak usłyszenie konstruktywnego feedbacku czy wyrazów wdzięczności od bezpośredniego przełożonego ma ogromny wpływ na satysfakcję i zaangażowanie pracownika. A co się dzieje, gdy tego brakuje? Zniechęcenie, spadek motywacji, gorsza atmosfera, słabsze relacje, mniejsza efektywność – to tylko niektóre skutki kultywowania stylu zarządzania, w którym nie ma miejsca na życzliwe i wspierające relacje. Jak podkreślają eksperci, wszyscy odgrywamy ważną rolę w procesie budowania kultury, jednak przykład idzie z góry. Dlatego w pierwszej kolejności należy zadbać o rozwijanie świadomości u kadry zarządzającej. Ważną rolę mają tutaj do odegrania działy HR, które przecierają szlaki, szerzą wiedzę, wspierają biznes i wdrażają działania, służące tworzeniu kultury doceniania. A co z małymi firmami, w których nie ma specjalistów w dziedzinie human resources? W tym wypadku edukacja liderów również jest możliwa! Z pomocą przychodzą programy mentoringowe, coaching, konsultacje z ekspertami. To ważne, by przyglądnąć się własnemu stylowi zarządzania, rozwijać w sobie inteligencję emocjonalną, poznawać potrzeby i perspektywę pracowników, wsłuchać się w ich opinie i wyciągnąć konkretne wnioski, na bazie których rozpocznie się proces zmian. Przydatne mogą być badania satysfakcji i zaangażowania pracowników, gdzie będzie również miejsce na podzielenie się refleksją na tematy związane z zarządzaniem i docenianiem – warto, by HR przedstawił zarządowi jego wyniki, nawet jeśli będzie to wymagać swego rodzaju odwagi. Tylko mając świadomość potrzeb pracowników i zachowując otwartość na dialog, możliwe będzie wprowadzenie konstruktywnych rozwiązań.
Moc doceniania – od czego zacząć?
Jest wiele sposobów na rozwijanie kultury doceniania. Od czego rozpocząć zmianę? Organizacje mają do wyboru różne narzędzia, które wspierają ten proces. Z pomocą przychodzą systemy i aplikacje, dzięki którym lepiej poznaje się zespół i jego wartości czy tworzy się przestrzeń dla wyrażania kudosów. Warto uczyć się technik doceniania i udzielania feedbacku podczas warsztatów czy programów mentoringowych. Ważne, by w tym obszarze kształcił się również dział HR, który następnie będzie inicjować różne działania wewnątrz organizacji.
„Dziękuję”, „proszę”, „doceniam”, „przepraszam”, „dobra robota”, „jestem wdzięczna/wdzięczny” – to tylko niektóre z przykładów, jak można na co dzień „zarażać” innych siłą doceniania. Warto pamiętać, że doceniać możemy na różne sposoby – finansowy aspekt ma bardzo duże znaczenie, ale nie wystarczy, by zadbać o motywację, relacje i poczucie przynależności do społeczności firmowej – potrzebne jest jeszcze wsparcie emocjonalne, a jednym z jego elementów jest właśnie docenianie.
