Jak skutecznie zabezpieczyć obiekt przed zanikiem zasilania? Porady dotyczące agregatów prądotwórczych wewnętrznych i zewnętrznych

W zakładach przemysłowych nieprzerwana dostawa energii elektrycznej stanowi kluczowy element zapewnienia stabilności produkcji. Zanik zasilania może skutkować poważnymi konsekwencjami — od przerw w procesach technologicznych, przez uszkodzenia maszyn i urządzeń, aż po realne straty finansowe. Aby ograniczyć te ryzyka, coraz więcej zakładów inwestuje w systemy zasilania rezerwowego oparte na agregatach prądotwórczych oraz układach automatycznego przełączania zasilania (SZR).

Rola i rodzaje agregatów prądotwórczych

Agregat prądotwórczy pełni funkcję awaryjnego źródła zasilania i uruchamia się w przypadku wykrycia zaniku napięcia w sieci elektrycznej. Przejmuje on zasilanie odbiorów krytycznych lub nawet całego zakładu, co pozwala na uniknięcie długotrwałego zatrzymania produkcji oraz zachowanie ciągłości działania instalacji technologicznych, systemów wentylacji, automatyki i monitoringu.

Wybór typu agregatu zależy od wielu czynników, w tym warunków lokalowych, możliwości technicznych i dostępnej przestrzeni.

• Agregaty wewnętrzne: Montowane są w obiektach, które posiadają odpowiednio przystosowane pomieszczenia techniczne. Wymagają one zapewnienia właściwej wentylacji, skutecznego chłodzenia oraz odpowiedniego systemu odprowadzania spalin. Choć są dobrze chronione przed czynnikami zewnętrznymi, ich instalacja jest bardziej wymagająca.
• Agregaty zewnętrzne: Montowane są na zewnątrz budynków, zazwyczaj w obudowie dźwiękochłonnej lub kontenerowej. Charakteryzują się łatwiejszym dostępem serwisowym oraz odpornością na warunki atmosferyczne, co czyni je dobrą alternatywą, zwłaszcza tam, gdzie brak jest miejsca wewnątrz hali.

Prawidłowy dobór mocy urządzenia

Aby agregat mógł skutecznie zasilać instalację, jego moc musi być odpowiednio dobrana. Uwzględnia się nie tylko łączną moc odbiorników objętych zasilaniem awaryjnym, ale także charakterystykę odbiorów, w tym prądy rozruchowe i potrzeby związane z przyszłą rozbudową instalacji.

Bezpieczny margines mocy to zazwyczaj minimum 50–100% powyżej szacowanego obciążenia. Dobór agregatu powinien zostać przeprowadzony na podstawie analizy zapotrzebowania energetycznego, charakteru rozruchu urządzeń i najlepiej skonsultowany z projektantem instalacji elektrycznej lub producentem urządzenia.

Automatyka - Klucz do niezawodności: Układ SZR i UPS

Kluczowym elementem całego systemu jest automatyczny układ przełączania zasilania, czyli SZR (System Załączania Rezerwy). Jego zadaniem jest monitorowanie parametrów zasilania z sieci i w przypadku wykrycia zaniku napięcia — automatyczne uruchomienie agregatu oraz przełączenie zasilania na źródło rezerwowe. Po przywróceniu napięcia z sieci, SZR przełącza zasilanie z powrotem i wyłącza agregat.

Cały proces odbywa się bez potrzeby ingerencji operatora, jednak należy zaznaczyć, że przy takim przełączeniu następuje chwilowy brak napięcia. Zazwyczaj trwa on od kilkunastu do kilkudziesięciu sekund i obejmuje czas potrzebny na uruchomienie agregatu oraz przełączenie torów mocy. W tym okresie wszystkie odbiory tracą zasilanie, co może być problematyczne.

Dlatego też dla szczególnie wrażliwych instalacji — takich jak systemy informatyczne, sterowniki PLC czy centrale alarmowe — stosuje się lokalne zasilacze UPS (Uninterruptible Power Supply), które zapewniają nieprzerwaną pracę do czasu ponownego pojawienia się napięcia.

Wymagania instalacyjne i przygotowanie obiektu

Instalacja systemu zasilania awaryjnego wymaga odpowiedniego przygotowania obiektu. Należy przewidzieć:

• Miejsce montażu: Fundament pod jednostkę zewnętrzną lub przygotowanie pomieszczenia technicznego.
• Infrastruktura techniczna: Uwzględnienie wentylacji, chłodzenia oraz odprowadzenia spalin.
• Paliwo: Zorganizowanie zbiornika paliwa zgodnie z normami środowiskowymi.
• Okablowanie: Poprowadzenie odpowiednich tras kablowych do rozdzielni zasilanych awaryjnie.
• Bezpieczeństwo: Zastosowanie zabezpieczeń przeciwpożarowych i rozwiązań minimalizujących ryzyko wycieku paliwa.

Konserwacja i testowanie - Gwarancja gotowości

Systemy zasilania awaryjnego wymagają regularnej konserwacji i testowania. Rekomenduje się:

• Testy funkcjonalne: Przeprowadzanie w określonych odstępach czasu — tygodniowych lub miesięcznych.
• Pełne przeglądy techniczne: Obejmujące kontrolę poziomu paliwa, płynu chłodzącego, stanu akumulatorów, filtrów i oleju.
• Monitorowanie: Rejestracja liczby motogodzin i wszelkich zdarzeń alarmowych, lokalnie lub zdalnie.
• Okresowe testy z obciążeniem: Pozwalają upewnić się, że instalacja zadziała poprawnie w warunkach rzeczywistego zaniku zasilania.

Podsumowanie

Wdrożenie systemu zasilania rezerwowego opartego na agregacie prądotwórczym i układzie SZR znacząco zwiększa bezpieczeństwo energetyczne zakładu przemysłowego. Pozwala to zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przerwami w dostawie energii oraz zapewnia ciągłość produkcji nawet w przypadku awarii sieci energetycznej. Warto jednak pamiętać, że prawidłowy dobór urządzeń, właściwe wykonanie instalacji oraz regularna obsługa techniczna to warunki niezbędne dla niezawodnej pracy całego systemu.